|
«اِسْمَعُوا وَأَطِيعُوا وَإِنِ اسْتُعْمِلَ عَلَيْكُمْ عَبْدٌ حَبَشِيٌّ كَأَنَّ رَأْسَهُ زَبِيبَةٌ»
«Устингизга боши майиздек бўлган бир хабаш қул амир қилиб тайинланса ҳам қулоқ солиб итоат қилинглар». Муслим Абу Заррдан шундай деганини ривоят қилди:
«أَوْصَانِي خَلِيلِي A أَنْ أَسْمَعَ وَأُطِيعَ وَإِنْ كَانَ عَبْدًا مُجَدَّعَ الأَطْرَافِ»
«Халилим с.а.в. менга гарчи (амир) ногирон қул бўлса ҳам қулоқ солиб, итоат этишимни буюрди». Бошқа бир ривоятда:
«إِنْ أُمِّرَ عَلَيْكُمْ عَبْدٌ مُجَدَّعٌ أَسْوَدُ يَقُودُكُمْ بِكِتَابِ اللَّهِ فَاسْمَعُوا لَهُ وَأَطِيعُوا»
«Устингизга бир қора ногирон қул амир қилиб тайинланса ҳам – модомики у сизларни Аллоҳнинг Китоби билан бошқарар экан – унга қулоқ солиб итоат этинглар» дейилган. Бу ҳадисларда мусулмонларни бир қора қул бошқариши ҳам жоизлиги айтилмоқда. Бу эса халифаликни ёки амирликни Қурайшдан бошқа, балки араблардан бошқа одамлар ҳам бошқариши жоизлигига очиқ далолат қилади. Демак юқоридаги ҳадисларда халифаликни баъзи одамларгагина чеклаб қўйиш ва улардан бошқаларга халифалик битими боғланмаслиги эмас, балки баъзиларнинг афзаллигини кўрсатиш учун уларнинг халифаликка лойиқ эканлиги айтилган бўлади, холос.
Шунингдек халифанинг ҳошимий ёки алавий бўлиши ҳам шарт эмас. Бунинг исботи Набий с.а.в. бошқарувга Бани Ҳошим ва Бани Алидан бошқаларни тайинлаганидир. Пайғамбаримиз с.а.в Табукка чиққанларида Мадинага Муҳаммад ибн Масламани бошчи қилиб қолдирдилар. Ваҳоланки у ҳошимий ҳам, алавий ҳам эмас эди. Пайғамбаримиз с.а.в Яманга Муоз ибн Жабал ва Амр ибн Оссни бошчи қилдилар. Ваҳоланки иккови ҳам ҳошимий ҳам, алавий ҳам эмас эди. Мусулмонларнинг Абу Бакр, Умар, Усмонга байъат берганлари ва Али р.а.нинг уларнинг ҳар бирига байъат берганлари қатъий далил билан собит бўлган. Ваҳоланки улар Бани Ҳошимдан эмас эди. Саҳобаларнинг
36-бет
Бетлар:1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247